ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷَﺒـِﺴﺘَﺮ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ. ﻣﺮﮐﺰ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷﻬﺮ ﺷﺒﺴﺘﺮ ﺍﺳﺖ.
ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷﺒﺴﺘﺮ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﺁﺫﺭﺑﺎﯾﺠﺎﻥ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﺎ ﻭﺳﻌﺖ ۲۷۵۰ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﻣﺮﻧﺪ، ﺗﺒﺮﯾﺰ، ﻭﺭﺯﻗﺎﻥ،ﺍﺳﮑﻮ، ﺧﻮﯼ، ﺳﻠﻤﺎﺱ ﻭ ﺩﺭﯾﺎﭼﻪ ﺍﺭﻭﻣﯿﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﺳﺖ. ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺷﺒﺴﺘﺮ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥﻫﺎﯼ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﺟﺎﺩﻩٔ ﺗﺮﺍﻧﺰﯾﺖ ﺗﺒﺮﯾﺰ – ﺍﺭﻭﻣﯿﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺴﯿﺮ ﺧﻂ ﺁﻫﻦ ﺍﯾﺮﺍﻥ - ﺗﺮﮐﯿﻪ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ. ﮐﻮﻩ ﻣﯿﺸﻮ ﺑﺎ ﺟﻬﺖ ﺷﺮﻗﯽ–ﻏﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﻃﻮﻝ ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﯾﮑﺼﺪ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻭ ﻋﺮﺽ ﺳﯽ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﯾﻮﺍﺭﯼ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺷﻤﺎﻝ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺭﺍ ﻣﯽﭘﻮﺷﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﻣﺮﻧﺪ ﻭ ﺧﻮﯼ ﺟﺪﺍ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﺍﯾﻦ ﮐﻮﻫﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﮐﻮﻫﻬﺎﯼ ﻗﺮﻩ ﺩﺍﻍ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮﯾﻦ ﻗﻠﻪ ﺁﻥ ﻋﻠﯽ ﻋﻠﻤﺪﺍﺭ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.
ﺷﺒﺴﺘﺮ، ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪﺭﻏﻢ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺍﻧﺪﮎ ﻣﺮﮐﺰﺁﻥ، ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﺟﺎ ﺩﺍﺩﻩﺍﺳﺖ. ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﭼﻬﺎﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﺯﺍﺩﺍﺳﻼﻣﯽ ﻭﺍﺣﺪ ﺷﺒﺴﺘﺮ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﺯﺍﺩﺍﺳﻼﻣﯽ ﻭﺍﺣﺪﺻﻮﻓﯿﺎﻥ ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﺯﺍﺩﺍﺳﻼﻣﯽ ﻭﺍﺣﺪﺧﺎﻣﻨﻪ ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺁﺯﺍﺩﺍﺳﻼﻣﯽ ﻭﺍﺣﺪ ﺗﺴﻮﺝ، ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﭘﯿﺎﻡ ﻧﻮﺭ ﻣﺮﮐﺰﺷﺒﺴﺘﺮ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﭘﯿﺎﻡ ﻧﻮﺭ ﻭﺍﺣﺪ ﺑﻨﯿﺲ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﺎﺭﺑﺮﺩﯼ ﺷﺒﺴﺘﺮ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ۱۲۰ ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮﯼ ﺍﺳﺖ.
ﺑﻨﺪﺭ ﺷﺮﻓﺨﺎﻧﻪ، ﺩﺭﯾﺎﭼﻪ ﺍﺭﻭﻣﯿﻪ، ﻭ ﮐﻮﻩﻫﺎﯼ ﻣﯽﺷﻮ ﺩﺍﻍ ﺑﺎ ﺁﺑﺸﺎﺭ ﺳﺮﮐﻨﺪﯾﺰﺝ، ﺍﺯ ﻣﻈﺎﻫﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺻﯿﻔﯽﺟﺎﺕ ﺩﺭﺳﯿﺲ ﻭﺷﺮﻓﺨﺎﻧﻪ،ﻣﯿﻮﻩ(ﻫﻠﻮ)ﻭﺳﺒﺰﯾﺠﺎﺕ ﺩﺭﺷﻨﺪﺁﺑﺎﺩ،ﮔﻨﺪﻡ ﻭﺍﻧﮕﻮﺭﺩﺭﺻﻮﻓﯿﺎﻥ ،ﭘﭙﺎﺯ ﺩﺭﺳﺎﺭﺑﺎﻧﻘﻠﯽ ﻭ ﻧﻈﺮﻟﻮ، ﺁﻟﺒﺎﻟﻮ ﺩﺭﺗﺴﻮﺝ ﻭ ﺳﯿﺐ ﺍﯾﻮﻧﺪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺍﺳﺖ. ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﺠﺎﺕ ﺳﯿﻤﺎﻥ ﺻﻮﻓﯿﺎﻥ، ﮐﻮﺭﻩ ﻫﺎﯼ ﺁﺟﺮﭘﺰﯼ ﻭﺍﯾﻘﺎﻥ ،ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻧﺴﺎﺟﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪ ،ﮐﺎﺭﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺎﮐﺎﺭﻭﻧﯽ ﻭﺁﺭﺩ ﺳﺎﺯﯼ ،ﺷﻬﺮﮎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬﺍﺭﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻭﺷﻬﺮﮎ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺍﺯ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎﯼ ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺷﻬﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪ ﻭﺩﺭﺧﺘﺎﻥ ﭼﻨﺎﺭ ﻛﻬﻨﺴﺎﻝ ﺁﻥ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻮﺯﻩﮐﻨﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻔﺎﻟﯿﻨﻪ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﺳﻔﺎﻟﯿﻦ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺍﮐﺜﺮ ﻧﻘﺎﻁ ﮐﺸﻮﺭ ﺻﺎﺩﺭ ﻣﯽﺷﻮﺩ.
شهر تاریخی زیرزمینی که در نزدیکی مقبره شیخ اسماعیل سیسی راه خود را به سمت قلب زمین باز میکند، به صورت یک راهروی اصلی و اتاقهایی در اطراف آن احداث شده است.
میگویند این شهر برای پناه گرفتن مردم منطقه در مقابل حمله مهاجمان مغول احداث شده است.
در کنار شهرداری شهر «سیس» در عمق چهار متری زمین دری است که ما را به عمق زمین و شهر زیرزمینی سیس راهنمایی میکند.
بعد از ورود به این شهر، یک راهروی باریک به عرض 60 سانتیمتر وجود دارد که به آسانی میتوان در آن حرکت کرد.
این راهروی تاریخی به گونهای طراحی و حفر شده است که به کندی به شیب آن اضافه میشود تا در نهایت به آب روان قنات ظهرآباد سیس میرسد.
پس از طی چهار متر از دهانه راهرو به جلو به دو اتاق در طرفین دالان میرسیم؛ اتاقهایی به مساحت10 مترمربع که پنج شش نفر براحتی در آن میتوانند اتراق کنند.
ارتفاع اتاقهای هلالی شکل این شهر در بلندترین نقطه دو متر است. در دیوارههای این اتاقها تاقچههای متعددی تعبیه شده است.
پس از عبور از این دو اتاق و در 10 متری عمق زمین، دو اتاق دیگر حفر شده که بین این اتاقها یک راه برای ورود هوا از سطح زمین در نظر گرفته شده است.
تالار بزرگی نیز در ادامه این راهرو و در ارتفاعی پایینتر وجود دارد که روی چهار ستون قرار گرفته است و ادامه مسیر پس از آن به آب قنات ظهرآباد میرسد.
در نقاط مختلف اتاقهای این شهر زیرزمینی، سوراخهایی وجود دارد که توسط کانالهایی به فضای بیرون راه داشته و نشان میدهد که معماران آن منفذهایی برای تامین هوای داخل کانال تعبیه کرده بودند.
در دورههای تاریخی این شهر کاربردهای متعددی پیدا کرده بود. به عنوان مثال در دوران قاجاریه و به دلیل ضعف حکومت مرکزی و کاهش امنیت، اهالی شهر «سیس» اموال گرانبهای خود را در آنجا پنهان میکردند. در زمان جنگ جهانی دوم نیز این شهر یکبار دیگر به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار گرفت.
این شهر زیرزمینی میتواند به عنوان قطب گردشگری استان آذربایجان شرقی و حتی کشور شناسانده شود، اگر مورد توجه مسوولان میراث فرهنگی و گردشگری قرار گیرد.
متن از جبار فرجی
19 آبان ماه پس از یکی دو روز بارندگی رحمت الهی شاهد بارش برف نیز در شهرستان شبستر بودیم که نوید بخش زمستانی سرد و برفی بود و امیدواریم که با ادامه روند بارشهای اخیر که کل کشور رو در بر گرفته شاهد کاهش میزان خشکسالی باشیم و سفره های زیر زمینی رو به بهبود باشند . این بارش برف زیبا موجب شد میشو که نماد صلابت و قدمت شهرستان شبستر است سفید پوش شود که در زیر مشاهده می فرمایید.