سرمایه اجتماعی

از دیرباز سرمایه های مورد استفاده انسان به اشکال مختلفی تقسیم بنده شده بودند که میتوان به سرمایه های فیزیکی , سرمایه های مالی , سرمایه های انسانی و … اشاره کرد . اما از آغاز قرن بیستم سرمایه جدیدی مطرح شد که به سرمایه اجتماعی (Social Capital)معروف گردید . حال باید دید سرمایه اجتماعی چیست و چه کارکردهایی دارا میباشد.
انسان به طور ذاتی در تعامل با دیگران نیازهای خود را برطرف ساخته و گذران امور می‌کند. اثرات این کنش‌های متقابل در نقش آنها تا حدی است که حذف آن، زندگی را غیر ممکن می‌سازد. اما در این میان دانشمندان علوم اجتماعی با نگرشی کنجکاوانه در جوامع به شناسایی این کنش‌ها پرداخته و به مجموع عواملی پی برده‌اند که آن را سرمایه‌اجتماعی نامیده‌اند. مفهوم سرمایه‌اجتماعی در برگیرنده مفاهیمی همچون اعتماد، همکاری و همیاری میان اعضای یک گروه یا یک جامعه است که نظام هدفمندی را شکل می‌دهند و آنها را در جهت دستیابی به هدف‌های ارزشمند هدایت می‌کند.دغدغه تنزل روابط اجتماعی، از جمله موضوعاتی است که به کرات در جامعه‌شناسی کلاسیک و معاصر به چشم می‌خورد. جامعه‌شناسان معاصر برای بررسی کمیت و کیفیت روابط اجتماعی از مفهوم سرمایه اجتماعی بهره جسته‌اند.
اصل این مفهوم در مقاله‌ای توسط شخصی به نام هانیفن (Lyda Judson Hanifan: 1879-1932) در سال 1916 که در آموزش و پرورش ایالت ویرجینیای امریکا خدمت می‌کرد به کار گرفته شد. از نظر هانیفن سرمایه اجتماعی، شامل دارایی‌هایی است که در زندگی روزانه افراد وجود دارند مانند: حس تفاهم، رفاقت و دوستی، احساس همدردی در روابط اجتماعی بین افراد و بین خانواده‌هایی که یک واحد اجتماعی را تشکیل می‌دهند. نظریه هانیفن برای نیم قرن مسکوت ماند تا در سال 1961 جاکوب (Jacobs) در اثر خود به نام “زندگی و مرگ در شهرهای بزرگ امریکایی” از سرمایه اجتماعی بحث کرد و نقش آن را در ارتباط با حفظ نظافت، برخورد با جرم و جنایت خیابانی در محدوده‌های حومه و قدیمی شهری مطرح کرد. گلن لوری (Glen Loury) اقتصاددان و ایوان لایت (Iven Light) جامعه‌شناس، اصطلاح سرمایه اجتماعی را در دهه 1970 برای توصیف مشکل توسعه اقتصاد درون‌شهری به کار بردند. اولین توضیح و تفسیر یکپارچه این اصطلاح توسط بوردیو در سال 1972 انجام شد. در دهه 1980جیمز کلمن فصل مهمی از کتاب “بنیان‌های نظریه اجتماعی” خود را به بحث سرمایه اجتماعی اختصاص داد و در سراسر این کتاب نیز به توضیح عناصر و اجزای آن پرداخت. در دهه 1990 مفهوم سرمایه اجتماعی توسط بانک جهانی و کتاب “بولینگ تک‌نفره” رابرت پاتنام معروف شد. طی سال‌های 1990 به این‌سو، مفهوم و نظریه سرمایه اجتماعی با اقبال قابل توجه اندیشمندان و محققان رشته‌های مختلف علوم اجتماعی مواجه شده است.

در دیدگاه‌های سنتی مدیریت توسعه، سرمایه‌های اقتصادی، فیزیکی و نیروی انسانی مهمترین نقش را ایفا می‌کردند اما در عصر حاضر برای توسعه بیشتر از آنچه به سرمایه‌اقتصادی، فیزیکی و انسانی نیازمند باشیم به سرمایه اجتماعی نیازمندیم زیرا بدون این سرمایه، استفاده از دیگر سرمایه‌ها به طور بهینه انجام نخواهد شد. در جامعه‌ای که فاقد سرمایه‌اجتماعی کافی است سایر سرمایه‌ها ابتر می‌مانند و تلف می‌شوند. از این‌رو موضوع سرمایه اجتماعی به عنوان یک اصل اساسی برای نیل به توسعه پایدار محسوب شده و حکومت‌ها و دولتمردانی موفق قلمداد می‌شوند که بتوانند با اتخاذ سیاست‌های لازم و ارائه راهکارهای مناسب در ارتباط با جامعه به تولید و توسعه سرمایه اجتماعی بیشتر نائل شوند.شاید بارها دیده و شنیده اید که مردم در بسیاری از کارها از دولت گله دارند در حالیکه دولتی ها نیز در برخی موارد از مردم گله گذاری میکنند اما حقیقت چیست و کدام طرف حق دارد؟اگر با مفهوم سرمایه اجتماعی به این سوال پاسخ دهیم این است که دولت به تنهایی و بدون حضور مردم توان انجام کاری را ندارد و از دیرباز در هر کاری مردم وارد شده و به دولت کمک کرده اند کارها به سرعت پیش رفته و جایی که مردم حاضر نبوده اند دولت کار چندانی برنیامده برای مثال وقتی در منطقه ای زلزله رخ میدهد قبل از آنکه دولت دست به کاری بزند این مردم و گروه های اجتماعی و غیر دولتی هستند که اقدام به کمک رسانی و انجام عملیات امدادی میکنند و بعد دولت اقدام به بسیج نیروها و پشتیبانی نموده و شاید فعالیت اصلی دولت بعد از اتمام کارها و بازسازی منطقه باشد که به هر روی قبل از دولت این مردم و گروههای مردمی هستند که کار را به پیش میبرند پس میبینیم که مردم میتوانند در بسیاری از زمینه های کارهای مهمی را انجام دهند و همیشه هم نباید منتظر دولت باشند برای مثال خیرین در بسیاری از مناطق محروم اقدام به ساخت مدرسه , بیمارستان , ورزشگاه و … می نمایند در حالیکه شاید بودجه های دولتی به سختی به این مناطق و امور اختصاص یابد اما آیا این نکته که مردم دارای توان اجتماعی هستند مسئولیت دولت را کم میکند؟ باید گفت خیر مردم میتوانند خیلی از کارها را با همکاری خود انجام دهد اما دولت هم باید برای استفاده بهینه از این سرمایه عظیم مردم (که همان سرمایه اجتماعی می نامیم) آنرا تقویت نماید و با حمایت خود از گروه های مردم نهاد , اجتماعات , هیات ها , گروه های شهروندی , موسسات خیریه و … آنها را در راه ایفای این نقش حیاتی در جامعه حمایت نماید.اگر سرمایه اجتماعی را ارتباط و شبکه‌های اجتماعی‌ای که می‌توانند اطمینان و حس همکاری را در میان افراد حاضر در شبکه‌های مورد بحث ایجاد کنند بدانیم، آنچه بیش از پیش اهمیت پیدا می‌کند نقش نهادهای جامعه مدنی در تشکل این سرمایه است. اگر ما مانند عنصری از یک سازمان مدنی به صورت همیشگی همدیگر را ملاقات کنیم احساس مسئولیت نسبت به همدیگر در ما پیدا می‌شود و می‌توانیم به همدیگر اعتماد کرده و در نهایت با هم همکاری کنیم. برای اینکه احساس اطمینان در بین باشد لازم است که ما همدیگر را ملاقات کنیم و ارتباط مدام با هم داشته باشیم. همچنین چیزی که به طور جمعی می‌توانیم به دست آوریم به تنهایی نمی‌توانیم.
انسان موجودی اجتماعی است و در اجتماع است که قابلیت های خود را بروز داده و از بالقوه به بالفعل تبدیل میکند و هر چه میزان تعامل اجتماعی بیشتر باشد این قابلیت ها بیشتر رشد پیدا کرده و نتایج مطلوب تری به دست میدهند در نتیجه هر جامعه ای میخواهد در راه رشد و توسعه قدم بردارد باید در این زمینه کوشش نموده و موجبات فعالیت های اجتماعی را به وجود آورد.امروزه در جامعه ما نمودهای سرمایه اجتماعی خود را بیش از پیش نشان میدهند و بسیار پررنگ تر از همیشه پیش چشمانمان هستند به طوریکه در هر جایی مولفه های سرمایه اجتماعی همچون همکاری , همیاری , حضور مردمی , اعتماد و … وجود داشته باشد کارها به طور روان ادامه خواهند یافت ولی در جاهایی که این مولفه ها کمرنگ بوده یا اصلا وجود نداشته باشند شاهد کندی و یا حتی به بن بست خوردن کارها خواهیم بود.برای مثال وقتی اداره برق از مردم میخواهد در مصرف صرفه جویی نمایند در واکنش مردم شاهد میزان سرمایه اجتماعی آن جامعه هستیم چه بسا اگر مردم به این اطلاعیه عمل نموده و فردا مصرف برق به میزان قابل توجهی کاهش یابد سرمایه اجتماعی آن جامعه بالا است ولی اگر خیر مصرف کاهش نیابد یا حتی افزایش یابد یعنی سرمایه اجتماعی تقویت نشده است و در حد پایینی قرار دارد یا زمانیکه گروهی زیست محیطی از مردم میخواهد در پاکسازی و پاک نگه داشتن محیط زیست کمک نمایند یا زمانیکه پلیس راهنمایی از مردم میخواهد کمربند بسته یا سرعت مجاز را رعایت نمایند و موارد مشابه دیگر همگی نشان دهنده استفاده از سرمایه های اجتماعی است.
حال بعد از اینکه اهمیت سرمایه های اجتماعی را فهمیدیم سوالی که مطرح میشود این است که برای تقویت و حمایت از آن چه باید کرد؟ آیا این سرمایه ثابت است یا با تلاش میتوان آنرا افزایش داد؟در پاسخ باید گفت اگر امروز بر وجود کارهای گروهی و حضور اقشار مردم در صحنه های مختلف تاکید میشود (پیاده روی های همگانی – جشن های عمومی – مراسمات دینی مانند ایام محرم و ماه مبارک رمضان – گروههای خیریه – گروههای شهروندی مانند گروه زیست محیطی و …) همانا استفاده از سرمایه های اجتماعی و بسط و گسترش آنها مد نظر است چون اثرات آنها اثبات شده و میدانیم که هر چقدر سرمایه اجتماعی افزایش یابد موجب رشد و توسعه روزافزون جامعه خواهد شد پس باید تا حد ممکن در تقویت فعالیتهای فوق و هرگونه فعالیت دیگری که موجبات رشد سرمایه اجتماعی میشود تلاش کرد بدین منظور باید از اجتماعات مردم مانند گروه های غیر دولتی , گروه های ورزشی , هیات ها , گروه های دوستی , اتحادیه ها و …بهترین استفاده را انجام داد و با حمایت و تقویت این گروهها سرمایه های اجتماعی را دایما در حال رشد قرار داده و آماده استفاده در جهت توسعه پایدار جامعه نگه داشت.

شرکت تویوتا نماد موفقیت صنعت ژاپن

شرکت تویوتا یک نمونه بارز برای به نمایش گذاشتن موفقیت صنعت ژاپن است. تویوتا در سراسر ژاپن ۱۲ کارخانه تولیدی دارد. بازار خارجی تویوتا ۱۷۰ کشور و منطقه را در برمی گیرد.

تویوتا شرکت خودروسازی ژاپنی و چندملیتی است، که دفتر مرکزی آن، در شهر تویوتا، آیچی قرار دارد.

شمار کارکنان شرکت تویوتا در سال ۲۰۱۳ بیش از ۳۳۳ هزار نفر اعلام شد و در سال ۲۰۱۱ پس از جنرال موتورز و گروه فولکس‌واگن، به‌عنوان سومین شرکت خودروسازی جهان از نظر میزان فروش شناخته شد.

کسب مقام بزرگ‌ترین خودروساز دنیا در سال ۲۰۱۳ توسط تویوتا با فروش ۹. ۹۸ میلیون دستگاه خودرو با شکست دادن جنرال موتورز که ۹. ۷۱ میلیون دستگاه خودرو تولید کرده و با فاصله‌ای اندک بدست آمد.

در سال ۲۰۱۲ آن‌ها توانسته بودند با فروش ۹٫۷۵ میلیون دستگاه خودرو این مقام را به‌دست بیاورند، در حالی که در سال ۲۰۱۳ موفق شدند با افزایشی ۲ درصدی ۹٫۹۸ میلیون دستگاه خودرو به فروش برسانند.

میزان فروش سالانه‌ی جنرال موتورز به میزان ۴ درصد افزایش یافت و به ۹٫۷۱ دستگاه رسید، ولی برای به‌دست آوردن رتبه نخست کافی نبود.

شرکت فولکس واگن نیز با فروش ۹٫۷ میلیون خودرو در رتبه‌ی سوم بزرگترین خودرو ساز دنیا قرار گرفت. آمارهای با جزئیات دقیق‌تر در ۱۳ مارچ ارائه خواهند شد.

‌باید به این نکته‌ مهم اشاره کنیم که تمام آمارهای تویوتا شامل فروش مدل‌های لکسس و سایون، و همچنین کامیون‌های دایهاتسو و هینو نیز می‌شود.

شرکت تویوتا یک نمونه بارز برای به نمایش گذاشتن موفقیت صنعت ژاپن است. اگرچه بیشتر در طراحی و نه در خلق ایده های جدید محافظه کار بوده است، اما توجه ویژه آن به کیفیت ساخت و قابلیت اطمینان باعث شده است تا کم کم در جذب اعتماد مشتری برنده باشد.

تاٌکید آن بر توسعه تکنولوژی و کارآیی تولید، به تولیدات به روز و با ارزش در برابر پول منجر شده است. با این وجود، در سالهای اخیر تویوتا هم در طراحی و هم در تکنولوژی خلاقیت بیشتری در پیش گرفته است. می توان به عنوان مثال پروس و آی کیو را مطرح نمود.

تویوتا دارای عناوین تجاری زیاد و شرکت های فرعی زیادی نیست. بیشتر اتومبیل ها تحت عنوان نام تجاری خود به فروش می روند.

در حالیکه دایهاتسو عهده دار اتومبیل های کوچک (مخصوصاً کی کارز) و لکسوز بر اتومبیل های گرانبها و با ارزش متمرکز است، سیون یک عنوان جدید است که توسط بخش فروش در آمریکا خلق شده است و هنوز تقریباً بی اهمیت است.

کامیون های سنگین و اتومبیل های تجاری توسط شرکت وابسته هینو ساخته می شود. از آنجاییکه تویوتا بیشتر به تلاش خود باور داشت، در عنوان های خارجی سرمایه گذاری نکرد.

تویوتا در سراسر ژاپن ۱۲ کارخانه تولیدی دارد. بازار خارجی تویوتا ۱۷۰ کشور و منطقه را در برمی گیرد.

شرکت‌های تولیدی خارجی سازنده تویوتا ۵۲ شرکت و در ۲۷ کشور جهان پراکنده می‌باشند.

در سال ۲۰۰۵، در ژاپن ۶۵۷۹۸ نفر در کارخانه‌های شرکت کار می‌کرده‌اند، که با احتساب ۵۲۳ شرکت زنجیره تامین، که ۲۳۱ شرکت آن در خارج از ژاپن مستقر است، این تعداد به ۲۸۵۹۷۷ نفر می‌رسد.

گفتنی است؛ موسس شرکت تویوتا آقای ساکیچی بوده است. این کارخانه در سال ۱۹۱۸ احداث شده است. در ابتدا شرکت تویوتا کارخانه نساجی بود.

در ابتدا اسم شرکت تویوتا بدین صورت نبوده است. در بدو تاسیس شرکت اسم کارخانه تویودا بوده که به معنی کشتزار وسیع برنج می‌باشد.

در سال ۱۹۳۶ کیچیروه پسر ساکیچی موسس شرکت تویودا این کارخانه را تبدیل به یک کمپانی خودروسازی کرد. و در‌‌ همان سال اولین

خودروی تویوتا وارد بازار شد.

اولین محصول تجاری شرکت تویوتا، کامیون ۱٫ ۵ تنی جی۱ بود. در طی جنگ جهانی دوم تمام کارخانه در اختیار جنگ بود و برای ارتش ژاپن، کامیون تولید می‌کرد. تا چند سال بعد، از اتمام جنگ نیز، اجازه تولید خودرو به تویوتا داده نشد.

در سال ۱۹۷۷ مرکز فنی تویوتا در ایالات متحده آمریکا افتتاح شد و سال ۱۹۸۴ همکاری تویوتا با جنرال موتورز در ایالات متحده صورت گرفت.

بخش نهایی مباحث رشد و توسعه اقتصادی + پیشنهادی به دولت

در نتیجه سلسله مطالبی که پیرامون مبحث رشد و توسعه نوشته شد و در آن انواع مدلهای رشد متوازن , غیرمتوازن و فشار بزرگ بررسی شد و برای تطبیق وضعیت کشورمان ایران و ارائه پیشنهادی برای آن باید عرض شود که رشد متوازن در وضعیتی که توان اقتصادی پایین باشد روی هم رفته بی نتیجه خواهد بود و در کشورمان نیز تا امروز چندین دوره برنامه هایی برای استفاده از مدل فشار بزرگ طراحی شده که بنا به عللی به نتیجه دلخواه نرسیده است پس در نهایت استفاده از مدل رشد نامتوازن برای کشورمان بهترین گزینه می باشد اما کدام بخش ؟ بخش کشاورزی برای اولویت قرار دادن چندان مثمر ثمر نبوده و با مسائل کم آبی و کمبود زمینهای حاصلخیز مواجه می شود بخش نفت هم که سالهاست سکاندار توسعه کشور است آنطور که باید نتوانسته است به نتیجه برسد به طوریکه در تمامی طرحهای توسعه کشور صحبت از کاهش وابستگی به نفت می باشد صنعت و تکنولوژی نیز به نظر جوابگو نمی باشد و نتوانسته است خود را با وضعیت جهانی تطبیق دهد پس راهکار چیست و باید چه بخشی را به عنوان لوکومتیو رشد و توسعه کشور قرار دهیم؟ سالهاست به نظر می رسد که صنعت حمل و نقل مخصوصا حمل و نقل ریلی می تواند بهترین گزینه برای اولویت قرار دادن برای توسعه کشور در مدل رشد نامتوازن باشد به طوریکه اولا شاهد هستیم که حمل و نقل ریلی آنطور که باید رشد نیافته و تنها در بخشهایی از کشور در دسترس می باشد و می توان با گسترش آن به تمامی کشور خدمات فراوانی به مردم ارائه کرد در ثانی با حجم عظیم مالی که صنعت حمل و نقل دارا می باشد و انتقال آن به بخش ریلی که با هزینه های کمتر و ارزش افزوده بیشتر است می توان آنرا جایگزین بسیاری از طرحهای عمرانی کرده و از کنار آن به عمران آبادانی پرداخت و در نهایت اینکه با وصل شبکه های سراسری ریلی به تمامی مبادی های ورودی و خروجی کشور تجارت گسترده ای در زمینه ترانزیت کالا به وجود آورد . پس پیشنهاد من به مقامات مسئول , نمایندگان , دولتی ها و سایر دست اندرکاران این است که بر روی گسترش مسیرهای ریلی فکر کرده و طرحهای مورد نیاز در این زمینه را آماده کنند که یقینا می تواند سکاندار رشد و توسعه کشور باشد.

نظریه رشد اقتصادی فشار بزرگ (همه جانبه) روزن اشتاین - رودن (1943)

سلام

بعد از ارائه مباحثی درباره رشد و توسعه اقتصادی و بررسی نظریه های رشد متعادل و رشد نامتعادل به سومین نظریه که یکی از مهمترین نظریات بوده و راهکار رهایی از بسیاری مشکلات می باشد می رسیم . طی این نظریه روزن اشتاین اشاره دارد که با سرمایه گذاری کم در تمامی بخشها یا سرمایه گذاری زیاد تنها در یک بخش اقتصاد رشد و توسعه پیدا نمی کند و برای رشد باید فشار بسیار بزرگی (مانند فشار زیادی که به هواپیمای در حال برخاستن از باند وارد میشه) به اقتصاد وارد بشه تا بتونه به نتیجه مطلوب برسه . برای مثال در صورت بررسی مثالهای قبلی اگر اقتصاد فرضی دارای پنج بخش باشد و ما تنها 5 میلیون واحد بودجه داشته باشیم باید با برنامه ریزی دقیق و تامین منابع از هر طریقی (جذب سرمایه خارجی یا ایجاد بدهی یا …) باید بیست میلیون واحد دیگه تامین مالی کرده و به هر بخشی پنج میلیون واحد پول تزریق کنه که در اینصورت تمامی بخشها با قدرت و توانی مضاعف شروع به رشد کرده و به موفقیت می رسد و در این صورت اقتصاد فوق شاهد رشد و توسعه ای همه جانبه و جامع خواهد بود.

تز فشار همه جانبه به این معنی است که برای چیرگی بر موانع موجود بر سر راه توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه، نیاز به یک برنامه جامع و کامل سرمایه‌گذاری است. روزن اشتاین معتقد است که کشورهای در حال توسعه معمولا در حال رکود به سر می‌برند و برای کنده شدن از این رکود و قرار گرفتن در راه رشد مداوم اقتصادی نیاز به سرمایه گذاری‌های زیادی است. وی معتقد است که در این کشورها به دلیل ضعف تاریخی نیروهای مولد و فقدان مکانیسم بازار جهت تعدیل قیمت ها، شرکت دولت در فعالیت‌های اقتصادی ضروری است. و دخالت دولت در اقتصاد تا زمانی ادامه می‌یابد که اقتصاد به رشد مداوم برسد، و پس از آن بخش خصوصی جایگزین بخش دولتی خواهد شد. به دلیل این که منابع تولید در کشورهای توسعه نیافته محدود می‌باشد برای رسیدن به توسعه اقتصادی باید این منابع محدود صرف منابع توسعه اقتصادی گردد. قرار دادن کشوری در راه توسعه مداوم اقتصادی، شبیه قرار دادن یک هواپیما در باند پرواز است. هواپیما قبل از پرواز می‌بایستی آن قدر سرعت بگیرد تا آماده پرواز شود. این سرعت گرفتن در روی باند فرودگاه شرط لازم برای موفقیت در پرواز است.
به عقیده وی توسعه تدریجی و اعمال سیاست‌های اقتصادی به صورت گام به گام قادر نخواهند بود که اقتصاد را به طور موفقیت آمیز در خط رشد اقتصادی قرار دهند. برای رشد مداوم اقتصادی نیاز به یک حداقل سرمایه‌گذاری است که می‌بایستی به طور همه جانبه و یکباره صورت گیرد، در غیر این صورت هواپیما روی باند خواهد ماند. برای سرمایه‌گذاری باید آن دسته از پروژه‌ها انتخاب شوند که سود اقتصادی و اجتماعی را به حداکثر برسانند. بنابراین استفاده از تکنولوژی جدیدتر برای موفقیت اقتصادی ضروری است. البته وی مخالف وابستگی تکنیکی به کشورهای دیگر است. به عقیده روزن‌اشتاین منابع سرمایه کشورهای در حال توسعه بسیار محدود است، پس این سرمایه ارزشمند نمی بایستی بیهوده به هرز رود، در نتیجه به طور همزمان نیاز به ایجاد صنایع تولیدکننده و کالاهای سرمایه ای در داخل کشور است. بنابراین تقسیم‌ناپذیر بودن و صرفه‌جویی‌های خارجی از کمیابی سرمایه در داخل نشات می‌گیرد. اگر سرمایه را به اجزا کوچکتر تقسیم کنیم، دیگر کارایی لازم برای رهایی از حالت رکود اقتصادی را از دست خواهد داد.
فقدان زیربنای اقتصادی در کشورهایی در حال توسعه موجب می‌شود که سایر سرمایه‌گذاری‌های غیرمفید و غیراقتصادی باشد. حمل و نقل، نیروی برق، ارتباطات و سایر تسهیلات زیربنایی لزوماً نیازمند سرمایه‌گذاری‌های وسیعی است، اما با توجه به سطح پایین پس انداز نمی توان حجم قابل توجهی از سرمایه‌ها را صرف انجام این گونه سرمایه‌گذاری‌ها نمود. به نظر روزن اشتاین یک برنامه سرمایه‌گذاری جامع و بسیار وسیع لازم است تا از طریق آن بتوان چنین پروژه‌های سرمایه‌گذاری را به طور همزمان در بخش‌های اقتصادی انجام داد.
روزن اشتاین وظیفه اول در راه صنعتی شدن را تربیت نیروی کار ماهر و آموزش دیده می‌داند. اما موضوع این است که تربیت نیروی کار ماهر از نظر کارفرمایان بخش خصوصی یک مساله سودآور نیست، زیرا ممکن است کارگران ماهر پس از دوره آموزشی خود در بنگاه‌های دیگر جذب شوند و سرمایه‌گذاری را با زیان روبرو سازند. روزن اشتاین معتقد است که دولت از طرف کل موسسه‌های تولیدی در جامعه می‌تواند این وظیفه را عهده‌دار شود. او وجود کارگران ماهر و آموزش دیده در یک جامعه را «صرفه‌جویی‌های خارجی» می‌داند زیرا با تربیت این کارگران موسسه‌های تولیدی نیازی نمی‌بینند که هر یک به طور مستقل و جداگانه به تربیت نیروی انسانی اقدام کنند.

مدل رشد اقتصادی نامتوازن (آلبرت هیرشمن)

سلام

در ادامه مطالب مربوط به رشد به دومین مدل که مدل اقتصادی رشد نامتوازن است می رسیم . در مدل قبلی گفتیم که باید به همه بخشها به طور مساوی توجه شود و در این مدل برعکس آن یک بخش که با توجه به شرایط کشور و وضعیت اقتصادی بهتر تشخیص داده شده و توانایی توسعه سایر بخشها را هم دارد مورد توجه قرار گرفته و به عبارتی لوکوموتیو قطار توسعه می شود تا با تزریق تمام توان به این آن سایر بخشها را هم در پشت سر خود کشیده و به جلو ببرد . برای مثال اگر همان 5 بخش اقتصاد , کشاورزی , آموزش , صنعت و فرهنگ در کشور فرضی وجود داشته باشد و 5 میلیون واحد هم بودجه در اختیار باشد اقتصاد فوق مثلا کشاورزی را در اولویت دانسته و تمام 5 میلیون را به آن تزریق می کند تا با رشد کشاورزی سایر بخشها را هم به دنبال خود رشد و توسعه دهد.

تشریح مدل

توسعه اقتصادی یک فرآیند مستمر است که به وسیله زنجیری از عدم تعادل ایجاد و نگاه داشته می‌شود. در واقع هدف سیاست توسعه اقتصادی در نظریه رشد نامتوازن این است که سعی کند فرآیند عدم تعادل را به وسیله یک رشته از سرمایه‌گذاری‌های مستقل که در بخش‌های استراتژیک تزریق می‌شود استمرار بخشد و به این ترتیب ممکن است عدم تعادل دقیقاً موجب تسریع روند توسعه شود. در این شرایط سرمایه‌گذاری در صنایع و بخش‌هایی که حداکثر فایده اقتصادی اجتماعی را ایجاد می‌کنند، می‌تواند به مثابه لوکوموتیو رشد اقتصادی عمل کند و سایر بخش‌ها را به دنبال خود بکشاند.

هیرشمن معتقد است که هر منطقه دارای قابلیت‌های رشد است که ممکن است برای سرمایه‌گذاری خاصی مناسب باشد و لذا امکانات منطقه‌ای مشخص کننده بهترین پروژه‌هاه برای تحقق رشد اقتصادی می‌باشد لذا برخی از پروژه‌ها باید برای «سرمایه‌گذاری وسیع» انتخاب شوند و رشد از صنایع پیشرو به صنایع عقب مانده از یک بنگاه به بنگاه دیگر انتقال یابد. سرمایه‌گذاری مستقل در یک صنعت می‌تواند سرمایه‌گذاری‌های بیشتری را از طریق فشار مازاد تقاضا در صنایعی که عرضه‌کننده مواد مورد نیاز آن صنعت هستند به وجود آورد. سرمایه‌گذاری فوق همچنین از طریق فشار مازاد عرضه موجب تشویق سرمایه‌گذاری در صنایعی که خریدار آن صنعت هستند؛ نیز می‌شود. به همین جهت سرمایه‌گذاری در صنایع و بخش‌هایی که حداکثر فایده اقتصادی اجتماعی را ایجاد می‌کنند و سایر بخش‌های اقتصادی را متاثر می‌کند؛ لازم و ضروری است.

پیوندها یا ارتباط بخش‌های پیشتاز

هیرشمن در انتخاب بخش‌های پیشتاز متذکر می‌شود که طرح‌های «استراتژیک» باید انتخاب شوند. به نظر وی طرح استراتژیک لزوما به لحاظ اقتصادی سودآور نیست بلکه این طرح‌ها می‌توانند نقش رهبری اقتصاد را بر عهده بگیرند و سایر بخش‌ها را به دنبال خود حرکت دهند. طرح‌هایی استراتژیک هستند که دارای بیشترین مبادله با بخش‌های دیگر اقتصادی باشند. لازه به ذکر است که هر سرمایه‌گذاری سه نوع تاثیر بر اقتصاد دارد:

از طریق پیوندهای پیشین: پیوندهایی که موجب تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاری در مراحل قبلی تولید می‌شوند.

از طریق پیوندهای پسین: پیوندهایی که موجب تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاری در مراحل بعدی تولید می‌شوند.

از طریق پیوندهای هم سطح: پیوندهایی که موجب تشویق و ترغیب سرمایه‌گذاری در مراحل قبلی تولید می‌شوند.

 از پیوندهای پسین و پیشین به عنوان ارتباط عمودی و از پیوندهای هم سطح با عنوان ارتباط افقی استفاده می‌شود. هیرشمن توصیه می‌کند که صنایعی به عنوان پیشتاز انتخاب شوند که دارای بیشترین پیوندهای هم سطح، پیشین و پسین باشند تا بیشترین تاثیر را در تولید، ایجاد اشتغال و توزیع درآمد داشته باشند. در واقع نقطه آغاز فرآیند توسعه در نظریه رشد نامتعادل پیدا کردن طرح‌هایی است که بیشترین پیوند‌های هم سطح، پیشین و پسین را دارا هستند. طرح‌های اجرایی با بیشترین پیوند‌ها از یک کشور به کشور دیگر (از نظر مکان) و از یک دوره به یک دوره (از نظر زمان) کاملاً متفاوت است و تنها می‌توان از طریق تجربه به آن‌ها دست یافت. مثلاً در مورد صنعت فولاد –که دارای پیوندهای پسینی و پیشینی متعددی است-؛ اگر کشوری معادن سنگ‌ آهن نداشته باشد و نتواند در این صنعت سرمایه‌گذاری کند انتخاب این صنعت برای شروع فرآیند رشد اصلا مناسب نیست.

در نظریه رشد نامتوازن صنعت باید بر کشاورزی اولویت داده شود زیرا بخش صنعت نه تنها از کارایی بیشتر برخوردار است بلکه ارتباط عمودی آن نیز دارای اثرات بیشتری بوده و سرمایه‌گذاری القایی زیادتری ایجاد می‌کند؛ در حالی‌که بخش کشاورزی فاقد اثرات ارتباط پسین با سایر بخش‌ها بوده و ارتباط پیشین آن نیز بسیار محدود و ضعیف است. توسعه برخی از فعالیت‌های مکمل نظیر زغال سنگ، سنگ‌ آهن و تولید ماشین‌آلات شاخص مناسبی برای اندازه‌گیری وسعت صنعتی شدن یک جامعه است. نوع خاصی از تکنولوژی پیشرفته و سرمایه‌بر در یک کشور که سابقه کمی در صنعت داشته باشد می‌تواند از تکنولوژی کاربر و ماشین آلات ساده و ابتدایی مناسب‌تر باشد.

زمانی که سرمایه‌گذاری‌ها به کشاورزی، آبیاری، صنایع پوشاک و کالاهای مصرفی اختصاص می‌یابد افزایش تولید این گونه کالاها برای عموم مردم ملموس و مشهود است اما نتیجه سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی و اجتماعی باتوجه به اثرات بلندمدت آن حداقل در کوتاه مدت روشن نمی‌شود و به این ترتیب ممکن است مردم در مقابل این گونه سرمایه‌گذاری‌ها که بازده آن را لمس نمی کنند مقاومت کنند، مگر آن که این سیاست‌ها با فشار سیاسی بر جامعه تحمیل شود.

 

تئوری رشد متوازن نورکس (1953)

در ادامه سلسله مطالب رشد و توسعه اقتصادی در اولین نظریه رشد به نظریه رشد متوازن اشاره می کنیم :

طی این نظریه اشاره می شود که باید سرمایه کشور به طور برابر و متوازن در تمامی زمینه ها تقسیم گردیده و همگی بخشها به طور یکسان و برابر رشد پیدا کند تا رشد و توسعه بروز پیدا کند برای مثال اگر ما پنج بخش فرهنگ , اقتصاد , کشاورزی , صنعت و آموزش را داریم و پنج میلیون واحد سرمایه کشور می باشد باید به طور مساوی در هر بخش یک میلیون سرمایه گذاری نماییم تا رشد و توسعه در تمامی بخشها حاصل شود.
در مورد فقر نکته جالبی وجود دارد: تمایل فقر به بقا و تداوم آن. دکترین رشد متوازن اقتصادی تنها به منظور شکستن سد فقر در کشورهای در حال توسعه بنا شده است. گویی فقر بخش جدایی ناپذیر خصلت کشورهای در حال توسعه است. به عقیده نورکس، فقر نتیجه دورهای باطل موجود در این کشورها است. وی علت اصلی تداوم فقر در این کشورها را کمبود سرمایه می‌داند. کمبود سرمایه بازدهی تولید را کاهش می‌دهد و چون درآمدها تابعی مستقیم از بازدهی اقتصادی است، سطح درآمدها و تقاضا نیز کاهش خواهد یافت. تقاضای کم، خود به خود بر جریان سرمایه‌گذاری تاثیر خواهد گذاشت. این جریان دایره‌وار به فعالیت‌های خود ادامه می‌دهد و به فقر اقتصادی تداوم می‌بخشد. اساس تئوری رشد متعادل بر دو محور قرار دارد: اولا اعتقاد به وابستگی متقابل بین بخش‌ها و زیربخش‌ها در ایجاد بازار برای یکدیگر که نتیجه آن از بین رفتن کمبود تقاضا بدون اتکا به بازارهای خارجی است. ثانیا اعتقاد به وجود صرفه‌های خارجی حاصل از ایجاد یا تقویت یک فعالیت اقتصادی است. بنابراین رشد متعادل به معنی ایجاد تعادل میان صنایع مختلف، تولیدکنندگان کالاهای سرمایه‌ای و مصرفی است. همچنین نشان‌دهنده ایجاد تعادل بین بخش صنعت و کشاورزی و نیز بخش‌های داخلی و صادرات است و نیز شامل ایجاد تعادل بین سرمایه‌گذاری‌های بالاسری اجتماعی‌-‌ اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌های مستقیم مولد از یک طرف و تعادل بین صرفه‌جویی‌های خارجی عمودی و افقی از طرف دیگر است. به طور کلی تئوری رشد متعادل اقتصادی به معنای سرمایه‌گذاری‌های همزمان و هماهنگ در بخش‌های مختلف اقتصادی به منظور رشد همزمان تمام بخش‌های اقتصادی است.

رشد و توسعه اقتصادی

 

سلام

با توجه به شرایط و وضعیت میخوام طی مطالبی چند به مفاهیم رشد و توسعه اقتصادی پرداخته و پیشنهاداتی در این باب ارائه کنم ابتدا ببینیم خود مفاهیم رشد و توسعه چه هستند ؟

از سالیان بسیار دور, با افزایش سطح دانش و فهم بشر, کیفیت و وضعیت زندگی او همواره در حال بهبود و ارتقا بوده است. بعد از انقلاب فرهنگی-اجتماعی اروپا (رنسانس) و متعاقب آن انقلاب صنعتی, موج پیشرفت‌های شتابان کشورهای غربی آغاز گردید. تنها کشور آسیایی که تا حدی با جریان رشد قرن‌های نوزده و اوایل قرن بیستم میلادی غرب همراه گردید کشور ژاپن بود. بعد از رنسانس که انقلابی فکری در اروپا رخ داد, پتانسیل‌های فراوان این ملل, شکوفا و متجلی گردید اما متاسفانه در همین دوران, کشورهای شرقی روند روبه‌رشدی را تجربه نکرده و بعضاً سیری نزولی طی نمودند. البته بعضاً حرکت‌های مقطعی و موردی در این کشورها صورت گرفت اما از آنجاییکه با کلیت جامعه و فرهنگ عمومی تناسب کافی را نداشت و مورد حمایت واقع نگردید, به سرعت مضمحل گردید. محمدتقی‌خان امیرکبیر در ایران, نمونه‌ای از این دست است.
مباحث توسعه اقتصادی از قرن هفدهم و هجدهم میلادی در کشورهای اروپایی مطرح گردید. فشار صنعتی‌شدن و رشد فناوری در این کشورها توام با تصاحب بازار کشورهای ضعیف مستعمراتی باعث شد تا در زمانی کوتاه, شکاف بین دو قطب پیشرفته و عقب‌مانده عمیق شده و دو طیف از کشورها در جهان شکل گیرد: کشورهای پیشرفته (یا توسعه‌یافته) و کشورهای عقب‌مانده (یا توسعه‌نیافته).

باید ببن دو مفهوم ”رشد اقتصادی“ و ”توسعه اقتصادی“ تمایز قایل شد. رشد اقتصادی, مفهومی کمی است در حالیکه توسعه اقتصادی, مفهومی کیفی است. ”رشد اقتصادی“ به تعبیر ساده عبارتست از افزایش تولید (کشور) در یک سال خاص در مقایسه با مقدار آن در سال پایه. در سطح کلان, افزایش تولید ناخالص ملی (GNP) یا تولید ناخالص داخلی (GDP) در سال موردنیاز به نسبت مقدار آن در یک سال پایه, رشد اقتصادی محسوب می‌شود که باید برای دستیابی به عدد رشد واقعی, تغییر قیمت‌ها (بخاطر تورم) و استهلاک تجهیزات و کالاهای سرمایه‌ای را نیز از آن کسر نمود
منابع مختلف رشد اقتصادی عبارتند از ‌افزایش بکارگیری نهاده‌ها (افزایش سرمایه یا نیروی کار), افزایش کارآیی اقتصاد (افزایش بهره‌وری عوامل تولید), و بکارگیری ظرفیت‌های احتمالی خالی در اقتصاد.
”توسعه اقتصادی“ عبارتست از رشد همراه با افزایش ظرفیت‌های تولیدی اعم از ظرفیت‌های فیزیکی, انسانی و اجتماعی. در توسعه اقتصادی, رشد کمی تولید حاصل خواهد شد اما در کنار آن, نهادهای اجتماعی نیز متحول خواهند شد, نگرش‌ها تغییر خواهد کرد, توان بهره‌برداری از منابع موجود به صورت مستمر و پویا افزایش یافته, و هر روز نوآوری جدیدی انجام خواهد شد. بعلاوه می‌توان گفت ترکیب تولید و سهم نسبی نهاده‌ها نیز در فرآیند تولید تغییر می‌کند. توسعه امری فراگیر در جامعه است و نمی‌تواند تنها در یک بخش از آن اتفاق بیفتد. توسعه, حد و مرز و سقف مشخصی ندارد بلکه بدلیل وابستگی آن به انسان, پدیده‌ای کیفی است (برخلاف رشد اقتصادی که کاملاً کمی است) که هیچ محدودیتی ندارد

دیجی کالا تجربه ای جدیدی در فضای کسب و کار ایران

با جستجوی عبارت «خرید آنلاین» در گوگل، یکی از اولین نتایج ظاهر شده، مربوط به سایت دیجی کالا است که با عنوان «نقد و بررسی و فروش آنلاین کالای دیجیتال» فعالیت می کند. این سایت که هم اکنون طبق آمار سایت معتبر الکسا چهل و دومین سایت پربیننده در ایران است، تاکنون کاربران زیادی را به سوی خود جلب کرده. سرعت، سهولت، اطمینان و قدرت انتخاب بالا در خرید اینترنتی، بسیاری از کاربران را به سوی این شیوه خرید سوق داده است و روز به روز به تعداد کاربرانی که این روش خرید را انتخاب می کنند، اضافه می شود. البته دیجی کالا تفاوتی با دیگر فروشگاه های آنلاین دارد: کاربران دیجی کالا فقط برای آگاهی از قیمت ها و خرید آنلاین کالای دیجیتال به آن مراجعه نمی کنند؛ بلکه یکی از نقاط قوت این سایت وجود نقدهای مفصل و دقیق اختصاصی بر انواع محصولات دیجیتالی است که به صورت متن، تصویر و ویدیو در اختیار مخاطبان قرار می گیرد.

سایت دیجی کالا از زمستان ۱۳۸۵ راه اندازی شده و تاکنون به پیشرفت ادامه داده است. موسسان سایت دو برادر به نام های حمید و سعید محمدی هستند که هر دو در رشته مدیریت بازرگانی تحصیل کرده اند. شکی نیست که از زمستان ۸۵ تا امروز، خرید آنلاین و پرداخت الکترونیک در کشور بسیار متداول تر شده و دیجی کالا به پشتوانه سابقه و تجربه خود یکی از اولین انتخاب های کاربران برای خرید محصولات دیجیتال است. در اولین گام، دیجی کالا در پاییز سال ۱۳۸۷ به عنوان وب سایت برگزیده پنجمین همایش ملی تجارت الکترونیکی انتخاب شد.

دیجی کالا همچنین عنوان وب سایت برگزیده سومین همایش توسعه ملی دانایی محور و پنجمین همایش ملی تجارت الکترونیک وزارت بازرگانی و چند موفقیت دیگر را هم در کارنامه اش دارد. محصولات دیجی کالا در دسته های عکاسی، فیلم برداری، موبایل، تبلت، لپ تاپ، کامپیوتر، پرینتر، اسکنر، کنسول بازی، پخش موسیقی و تلویزیون عرضه می گردد.

دیجی کالا یک تولبار (نوار ابزار) اختصاصی هم دارد که با نصب آن می توانید بدون مراجعه به سایت دیجی کالا، اطلاعات فنی و قیمت هر یک از محصولات دیجیتال را در مرورگر اینترنت اکسپلورر یا فایرفاکس خود به دست آورید. همچنین با استفاده از این ابزار می توانید جدیدترین محصولات دیجی کالا را هم ببینید.

امروزه دیجی کالا به غیر از تهران، در کرج، رشت، اصفهان، زنجان، شهرکرد، لنگرود، دامغان، برازجان و مهریز (یزد) هم نمایندگی دارد. وجود این نمایندگی ها از این نظر اهمیت دارد که بخش مهمی از خریداران سایت هایی مانند دیجی کالا را مشتریان شهرستانی تشکیل می دهند که برخی از کالاهای دیجیتال جدید و روز، مانند بازار تهران در بازار این شهرها عرضه نمی شود و به علت دوری از تهران نیز امکان مراجعه به پایتخت و خرید کالای موردنظر را ندارند. در چنین شرایطی یکی از بهترین گزینه ها خرید از سایتی مانند دیجی کالاست و وجود نمایندگی در شهرستان ها جهت بررسی و رفع مشکلات احتمالی مشتریان بسیار مفید است و به افزایش اعتماد و اطمینان خریداران نیز کمک می نماید.

یکی از بحث های همیشگی در مورد فروشگاه های آنلاین، قیمت محصولات ارائه شده و تفاوت آن ها با بازار است؛ گفته می شود که قبلا قیمت های دیجی کالا از سطح متوسط بازار پایین تر بود اما در حال حاضر با بازار یا یکسان است یا بالاتر. در مورد این بحث نمی توان یک حکم کلی داد اما در مجموع می توان گفت که در زمینه دوربین و لپ تاپ قیمت ها نسبت به بازار مناسب است اما مثلا در مورد موبایل ممکن است کمی بالاتر باشد که با توجه به سرعت، سهولت و ضمانت محصولات، بسیاری از مشتریان ترجیح می دهند که با پرداخت اندکی هزینه بیشتر، خرید مطمئن تری داشته باشند؛ آن هم در شرایطی که بازار موبایل بازاری است که نوسان زیادی دارد و جنس های تقلبی هم در آن فراوان است.

اما به هر حال قیمت های یک فروشگاه آنلاین در هر زمینه ای که فعالیت داشته باشد متاثر از قیمت های بازار است. اما همان طور که گفتیم یکی از نقاط قوت مهم دیجی کالا، نقد و بررسی های مفصل و کامل آن در مورد انواع محصولات دیجیتال است. به عنوان مثال فرض کنیم که شما قصد خرید گوشی سامسونگ گالکسی نوت را دارید. با رفتن به بخش موبایل، انتخاب برند سامسونگ و رفتن به صفحه گوشی گالکسی نوت، ابتدا با عکس های مختلفی از این گوشی مواجه می شوید که به شما کمک می کند تا تصویر واضح تری از این محصول در ذهن داشته باشید. سپس امتیاز سایت دیجی کالا به این گوشی را می بینید که در این مورد خاص، ۹.۷۵ از ۱۰ است. در اینجا امکان مقایسه امتیاز محصولات با هم وجود دارد.

سپس قیمت و جزئیات فروش محصول و خدمات پس از فروش آن (مانند گارانتی) هم دیده می شود. تحویل این محصول در تهران رایگان است. سپس یک سری لوازم جانبی برای گالکسی نوت مثل هندزفری بلوتوث پیشنهاد شده است که می توانید آن ها را همزمان با خرید گوشی، سفارش دهید. پس از این بخش ها به مشخصات کلی محصول می رسیم که شامل یک مقدمه و جزئیات فنی گوشی است. این مشخصات بسیار کامل تهیه شده و هر آن چه که شما می خواهید درباره محصول بدانید را در بر می گیرد.

سپس به بخش نقد و بررسی گوشی می رسیم که شامل یک نقد مفصل و پر از جزئیات است که شما را از مراجعه به سایت های معرفی گوشی بی نیاز می کند و با خواندن آن می توانید تصمیم بگیرید که آیا گوشی گالکسی نوت به درد شما می خورد یا نه. نقاط قوت و ضعف محصول هم برای کسانی که وقت خواندن کل نقد را ندارند در پایان نقد به صورت فهرست وار آماده شده است.

اما این همه امکانات دیجی کالا نیست. بخش نظرات و نقدهای کاربران و امتیازات آن ها هم برای خواندن تجربیات کاربران این گوشی است که می تواند دید کامل تری به شما بدهد و به برخی موارد اشاره کند که در نقد و بررسی محصول جا افتاده اند. یکی دیگر از بخش های جالب، نمودار تغییر قیمت است. حتما شنیده اید که می گویند محصولات دیجیتال در ابتدای ورودشان به بازار قیمت بالایی دارند و پس از گذشت زمان و بیشتر شدن تعداد محصولات موجود در بازار و ارائه مدل های جدیدتر، قیمتشان کاهش پیدا می کند.

با رفتن به بخش نمودار تغییر قیمت می توانید ببینید که محصول موردنظر در مدت اخیر چقدر کاهش قیمت داشته است و به قول اهالی بازار «آیا افت موردنظر را داشته است یا نه» و سپس تصمیم بگیرید که آیا الان زمان مناسبی برای خرید این کالاست یا نه. همان طور که گفتیم نقد و بررسی های دیجی کالا فقط به صورت متنی نیست. به عنوان مثال برای نقد و بررسی گوشی گالکسی S II سامسونگ که یکی از گوشی های مهم و پرطرفدار این روزهاست، دیجی کالا به سبک سایت های معرفی تلفن همراه خارجی، یک بررسی ویدیویی آماده کرده که قابل نمایش و دریافت است و قرار است در آینده ویدیوهای بیشتری در دیجی کالا منتشر گردد.

اگر بعد از مرور مشخصات و خواندن نقدها هنوز هم در خرید کالا مردد هستید، مشاوره تلفنی رایگان دیجی کالا می تواند شما را کمک کند تا با یک مشاوره تخصصی توسط کارشناسان دیجی کالا، بهترین انتخاب را داشته باشید. اگر تصمیم به خرید محصول گرفتید، کافی است روی گزینه «اضافه به سبد خرید» کلیک کنید. در ساعات اداری حداکثر تا ۳۰ دقیقه پس از ثبت سفارش از بخش فروش سایت با شما تماس گرفته شده و هماهنگی های لازم انجام خواهد شد. سایت دیجی کالا اعلام کرده که کلیه سفارشات در شهر تهران بین ۲ تا ۴ ساعت پس از ثبت و به رایگان پس از هماهنگی تلفنی ارسال شده و به دست مشتریان خواهد رسید.

مدت زمان تحویل کالا در تهران بزرگ در روزهای کاری بین ۲ تا ۴ ساعت و میانگین زمان تحویل برای شهرستان ها حدود ۴۸ ساعت می باشد. امکان پرداخت هزینه به صورت پرداخت در زمان دریافت سفارش، پرداخت آنلاین و واریز بانکی وجود دارد که کاربران مختارند از میان این روش ها یکی را انتخاب کنند. پس از دریافت محصول، تا ۴۸ ساعت امکان آزمایش و در صورت نیاز بازگرداندن کالا وجود دارد. در صورت وجود مغایرت مشخصات یا گارانتی کالا هم مشتری می تواند محصول خریداری شده را در مهلت معین پس بدهد.

طبیعی است که مشتریان یک فروشگاه نظرات مختلفی درباره خدمات آن داشته باشند. ممکن است دو نفر از یک فروشگاه خرید کنند و یکی خرید از آن را توصیه کند و دیگری نه. در مورد دیجی کالا (و دیگر فروشگاه های آنلاین) نیز وضعیت به همین منوال است. از میان نوشته های کاربرانی که تجربیات خود را در مورد دیجی کالا در فضای وب به اشتراک گذاشته اند، هم می توان تجربه ها و نقدهای کاملا مثبت پیدا کرد و هم اظهارنظرهای منفی. بسیاری خرید از دیجی کالا را توصیه می کنند و برخی نیز کاملا مخالف آنند.

در اینجا نگاهی داریم به برخی نظرات مشتریان دیجی کالا که در سایت ها و انجمن های مختلفی نوشته شده است. کاربری در انجمن وب هاستینگ ایران درباره خرید از دیجی کالا نوشته: «من از این سایت یک بار موبایل خریدم و بسیار هم راضی بوده و هستم. هم از نظر بسته بندی و کیفیت و هم بقیه موارد. مورد مهم دیگر خریدی بود که به اشتباه یک بار روتر خریدم، تازه هم بسته بندی را باز کردم و هم استفاده کردم ولی وقتی فردا تماس گرفتم و محصول را به محل شرکت بردم بدون هیچ مشکلی کل هزینه را برگشت دادند.

در هر صورت کار دیجی کالا بی عیب و نقص است و یقینا خریدهای بعدی ام را هم از همین سایت انجام خواهم داد. از نظر کیفیت هم که فوق العاده اند.» کاربر دیگری در همین بحث نوشته: «بنده چند بار از دیجی کالا خرید کردم و راضی بودم. برگشت جنسشان نیز خوب است. یک بار یک گوشی دو سیم کارته خریده بودم دو سیم کارت همزمان نداشت؛ پس دادم.» البته همه نقدها مثبت نیست. کاربر دیگری تجربه اش در خرید یک تبلت از دیجی کالا را شرح داده که برخی جزئیات فنی اش با آنچه در سایت نوشته شده، همخوانی نداشته است.

اما در وبلاگ «شاهینیسم»، نویسنده تجربه خود درباره خرید از دیجی کالا را به طور خلاصه این گونه نوشته است: «نقطه قوت این فروشگاه بررسی های خوبیست که برای عمده محصولات صورت می گیرد و به نکات ریز و درشت مربوط به محصول اعم از نقاط قوت و ضعف می پردازد. همچنین جدول مشخصات تنظیم شده برای محصولات که معمولاً در پایین صفحه مربوط به هر محصول قرار دارد به خوبی تنظیم شده است و اطلاعات خوبی را برای مقایسه با دیگر محصولات در اختیار خریداران می گذارد.

همچنین ابزارهای مفیدی از جمله مقایسه محصولات هم برای راحتی کار خریداران طراحی شده است اما متاسفانه با توجه به تمامی ابزارهای ارائه شده، این سایت ایراداتی هم دارد که برای خریداران می تواند آزار دهنده باشد. از جمله این ایرادات به روز نبودن لیست هاست؛ با توجه به دو تجربه خریدی که از این وب سایت داشتم این موضوع کاملاً مشهود بود» و ماجرا از این قرار است که نویسنده از دیجی کالا محصولی را خریداری کرده که بعداً معلوم شده آن محصول در زمان خرید، موجود نبوده و مجبور شده مبلغی اضافه بر هزینه محصول بپردازد تا کالایی با مشخصات بالاتر را خریداری کند. اما در مجموع درصد نقدهای مثبت از نقدهای منفی در مورد دیجی کالا در فضای وب بیشتر است.

به هر حال فعالیت و خدمات فروشگاه های آنلاین خالی از نقص نیست به ویژه در کشور ما که هنوز راه زیادی مانده تا تجارت الکترونیک به طور کامل در میان عموم مردم جا بیفتد؛ اما هرچه خرید و پرداخت اینترنتی بیشتر رواج یابد شاهد کمتر شدن سفرهای درون شهری، کاهش مراجعه به بانک ها و … خواهیم بود که به هم به نفع خریداران است هم فروشندگان. امید است که فروشگاه های آنلاین با بهره گیری از نظرات و نقدها، بتوانند با کم کردن ضعف ها، در راه بهتر شدن گام بردارند.

فرهنگ انتقاد

امام علی (ع)می‌فرمایند:هیچکس به اندازه‌ای بزرگ نیست که نسبت به نقد بی نیاز باشد و هیچکس به اندازه‌ای کوچک نیست که نسبت به نقد ناتوان باشد.

انتقاد در فرهنگ لغت به معنای خالص کردن , جدا کردن خوب از بد ,خرده گرفتن , برشمردن درستی ها و نادرستی های یک موضوع می باشد .
از تعریف لغوی واژه نقد می بینیم که این واژه مفهومی مناسب دارد و در راستای تشخیص خوبی ها می باشد ولی چگونه شده است که در میان اقشار مختلف جامعه به طوری نامناسب تعبیر شده و آنچنان که باید و شاید جایگاه خود را نیافته است؟
معمولا وقتی مدیری منصوب می شود در اولین جلسه معارفه خود را فردی انتقادپذیر معرفی کرده و خواستار ارائه نقدها و پیشنهادات از سوی افراد زیردست و ارباب رجوع می شود ولی در ادامه این روند تغیر کرده و شاهد میباشیم که اکثریت مدیران و مسئولین نقد را به دشمنی تعبیر کرده و با منتقدین برخورد مناسبی انجام نمی دهند ولی این تغیر دیدگاه چگونه رخ داده و چرا افراد در طی زمانی کوتاه چنین تغیر نگرشی می دهند که از شعارهای انتقادپذیری و گوش دادن به همگی افکار و سلایق به انتخاب گزینشی تعریف و تمجیدها رسیده و هر گونه گوشزد کردن مشکلات و ایرادها را منع می کنند؟
بارها گفته شده که فرهنگ جامعه باید تغیر کرده و به سوی فضای نقد و انتقاد برود چون در جامعه ای که فضا بسته و محدود باشد هیچ پیشرفت و توسعه ای حاصل نمی شود و کارهای اشتباه و رویه های غلط با این فرض که هیچکس معترض آنها نیست همچنان ادامه می یابد پس مسئولین باید این نکته را بدانند که اگر کسی انتقاد می کند علاقه مند بهبودی سیستم بوده و دوست دارد که جلوی یک کار غلط گرفته شود و کار صحیح جایگزین آن شود.در تمامی ادارات معمولا صندوق های نظرات و پیشنهادات است که جهت ارائه همین نقد و انتقادها به مسئولین امر می باشد ولی خروجی این صندوق ها تا به امروز چه بوده است؟ کدام اداره تا کنون عملکرد این صندوق ها را اعلام کرده و مثلا برنامه ای دایمی جهت گشودن و بررسی انتقادها مثلا در دوره های سه ماهه یا شش ماهه و … دارد؟ آیا این صندوق ها کاربرد دیگری جز استفاده تزئینی در دیوارهای ادارات دارد؟ البته از این طرف باید مردم نیز یاد بگیرند که از این صندوق ها استفاده نمایند چون معمولا مردم نیز کاربرد این صندوق ها را نمی دانند یا اغلب با این پیش فرض که این صندوق ها هیچگاه باز نشده و رسیدگی نمی شوند از آنها استفاده نمی کنند ولی باید استفاده از آنها نیز فرهنگسازی شود.
البته ناگفته نماند انتقاد ادبیات خاص خود را دارد و انتقادی سازنده و کارگشا خواهد بود که به حق باشد و منتقد خود را ملزم به قوانین نقد صحیح بداند نه اینکه تنها با این حربه که انتقاد سازنده است هر بلائی بر سر انتقاد شونده بیاوریم و به شخصیت انسانی وی توهین کنیم بدین منظور باید از ابتدای آموزش در مدارس و دانشگاه ها و سایر نهادهای اجتماعی اصول صحیح انتقاد و انتقادپذیری باید به افراد یاد داده شود تا هم بتوانند به نحو احسن ایرادات را گوشزد نمایند به طوریکه موجب رنجش و ناراحتی فرد انتقاد شونده را فراهم نسازند و هم افراد یاد بگیرند که هر مقام مسئولی برای بهبود عملکردش نیاز به انتقاد دارد و این انتقاد همانند درمان یک بیمار نقش حیاتی در بهبود او دارد برای مثال اگر فردی مریض باشد باید به او عوارض بیماری و رفتارها و … را دایما گوشزد کرد و او را از برخی کارها پرهیز داد تا بهبود یابد و اگر او فکر کند که فرد مقابل با نیتی مغرضانه او را از خوردن برخی غذاها پرهیز میدهد یا برخی کارها را برایش ممنوع می کند در مقابل نصایح موضع گیری می کند در نتیجه بهبود نمی یابد.
در نهایت اینکه به تمامی مسئولین و افرادی که سرکاری بوده و با سایر افراد جامعه در ارتباط هستند پیشنهاد میشود همیشه با دیدی مثبت به نظرات و پیشنهادات و انتقادات نگاه کرده و از آنها به عنوان ابزاری برای بهبود و پیشرفت جایگاه خود استفاده نمایند و در مقابل نصیحت ناصحان موضع گیری نکرده و سعی در خاموش کردن صداهای گوناگون نکنند که نتیجه اش رکود کاری و رخوت و سستی در ادارات و نهادهای اجتماعی خواهد بود .به مردم و ارباب رجوع عزیزی هم که از این ادارات و نهادها استفاده می کنند و با مشکلاتی روبرو می شوند توصیه می شود آداب صحیح انتقادسازنده را یادگیرند و در برخوردهای کاری خود به کار ببرند به طوریکه وقتی از کسی نقد می کنند تلقی فرد بر خصومت نباشد بلکه از این انتقادها به نحو احسنت استفاده شود و با شعری در این رابطه مطلب خود را به پایان می بریم :
آیینه چون عیب تو بنمود راست
خود شکن آن روز آیینه شکستن خطاست

مقاله : بازاریابی سبز در ایران ، پتانسیل ها و چالش ها

این مقاله در مجلات موج سبز و آفتابگردان منتشر شده و در اولین کنفرانس بازاریابی و برندهای سبز ایران(89) ارائه گردیده است
چکیده

این مقاله مفهوم بازاریابی سبز و روند شکل گیری و تکامل آن را بررسی می کند و وضعیت آن را در ایران تشریح می کند.

کلیدواژه : بازاریابی سبز ؛ بازاریابی اجتماعی ؛ محیط زیست ؛ برند های سبز ؛ دمای بحران

---

1- مقدمه

در سالهای اخیر می‌شنویم که دهکده جهانی به وجود آمده است و رشد روز افزون ارتباطات همه کشورها، همه مردم و همه علوم را به هم نزدیک یا به نوعی در هم ادغام کرده است، امروزه دیگر علوم را نمیتوان از هم جدا و هر کدام را شعبه ای خاص خود تلقی کرد پزشکی با مهندسی ترکیب شده و علوم فنی با علوم انسانی و... و از این روست که با توجه به مواردی چون رشد بی رویه جمعیت و مصرف گرایی و همچنین از سوی دیگر مصرف منابع طبیعی و ایجاد مشکلات و معضلات زیست محیطی نیاز به ترکیب شعبه هایی از علوم به وجود آمده است که جلوی این مشکلات ایستاده و سعی در مقابله با آنها نماید.

بازاریابی سبز چرا و چگونه؟ با این سوال آغاز میکنیم که چه نیازی به این نوع از ترکیب بین تجارت و محیط زیست وجود دارد؟ و چگونه شد که نیاز به این ترکیب پدیدار شد؟ اگر مختصری به اطراف خویش نگاه کنیم جواب این سوال را می یابیم. اخبار روز را که دنبال میکنیم مملو است از مسائل و معضلات طبیعی که به نظر غیر عادی می آید و نشان از پدید آمدن تغیراتی در وضعیت کره زمین (محیط زیست میلیاردها انسان و انواع موجودات زنده دیگر) می باشد. همه روزه اخباری از این دست در رسانه ها وجود دارد که سیل ویرانگر بخشهایی از جهان را فرا گرفت، طوفان و گردباد مناطقی را در نوردید، گرد و غبار شهرهایی را در بر گرفته و باعث از بین رفتن دید مردم و بروز مشکلات تنفسی شد، در منطقه ای از کره زمین خشکسالی و گرمای بیش از حد و در منطقه ای دیگر سرمای بیش از حد غوغا کرده و مشکلات عدیده ای را به وجود آورد و... که نگرانی بیش از حد هر فردی را می انگیزد که کره زمین را چه می شود؟

پژوهشگران پیش بینی کرده اند که با افزایش دمای کره زمین بیش از دو درجه سانتیگراد حیات انسان و دیگر موجودات به شدت در معرض خطر نابودی قرار خواهد گرفت و به همین دلیل این دما را دمای بحران یا نقطه بحران نامگذاری کرده اند، چرا که افزایش دما بیش از این مقدار باعث بروز طوفانهای سهمگین، خشکسالی، افزایش سطح آبها، گرم شدن کره زمین و در نهایت بیماری و مرگ انسان و دیگر موجودات خواهد شد، برای مثال در دهه های اخیر 15 % از جنگل های حاشیه رود آمازون از بین رفته است که این مسئله معادل انتشار 20 % از گازهای گلخانه ای در سراسر جهان می باشد، همچنین گزارشها حاکی از آن است که تغیرات جوی و ذوب شدن یخها باعث خشک شدن نیمی از جنگل های آمازون تا سال 2030 میلادی خواهد شد و تنها راه جلوگیری از این آسیب جلوگیری از افزایش دمای زمین و تغیرات جوی است. تاثیر مثبت این جنگلها بر آب و هوای کره زمین که با جذب دی اکسید کربن انجام می شود به حدی است که از آنها به عنوان چاه کربن یاد میکنند اما با از بین رفتن حتی بخشی از این جنگلها قسمتی از ریه های زمین از بین رفته و میزان دی اکسید کربن از حالت تعادل خارج می شود.

این تنها مثال کوچکی بود از آنچه که در این مدت در کره زمین جریان داشته است و همچنان نیز در حال ادامه است، چه در کنار آن باید به آلودگی های شدید رودخانه ها و دریاها، استفاده روز افزون از سوخت های فسیلی، تولید میلیونها تن زباله ها و انباشته شدن آنها بر روی هم و یا دفن در زیر خاکها، انتشار گازهای گلخانه ای و افزایش شدید دمای کره زمین که منجر به ذوب شدن یخهای قطب ها و بالا آمدن سطح آبها می شود، نابودی گونه های گیاهی و جانوری و بر هم خوردن تعادل طبیعت و مشکلات دیگری که هر روز نیز بیشتر می شود اشاره کرد که در صورت عدم واکنش از سوی متخصصین امر و کارشناسان آینده ای بس هولناک را پیش روی ما می آورد.